Uczniowie SP Ustrobna w Turcji w ramach projektu Erasmus +

Złe nawyki żywieniowe dzieci to od kilku lat jeden z głównych problemów zdrowia publicznego, które mogą prowadzić do wielu chorób np. otyłości. Otyłość u dzieci wiąże się z wystąpieniem wielu problemów o podłożu zarówno fizycznym jak i emocjonalnym. Bardzo wiele badań potwierdza, że otyłość u dzieci w wieku szkolnym prowadzi do większego ryzyka otyłości w wieku dojrzałym. Badania epidemiologiczne jednoznacznie wskazują, że otyłość występuje w coraz wcześniejszym wieku i jest przyczyną wzrostu ryzyka zapadalności na różne choroby, jak również staje się dużym problemem społecznym i ekonomicznym.

Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej.

Oprócz nieprawidłowych nawyków żywieniowych niezwykle istotnym czynnikiem wpływającym na wzrost ryzyka otyłości jest obniżona aktywność ruchowa. W dobie Internetu, konsoli gier i telewizji w świecie pełnym niezdrowego i przetworzonego jedzenia coraz mniej dzieci decyduje się na czynne spędzanie wolnego czasu. Zamiast spaceru wybierają kolejny odcinek ulubionego serialu lub przejście kolejnego poziomu w grze. Z roku na rok spada odsetek dzieci, które interesują się zabawami czy sportem na świeżym powietrzu. W trakcie oglądania telewizji, surfowania po Internecie dzieci nie mogą ustrzec się od oglądania reklam żywności, z których dowiadują się, że najlepsze na śniadanie są „zdrowe” płatki, krem orzechowy czy pyszna, słodka przekąska oraz „zdrowy, pełen witamin i pozbawiony cukru” sok. Tego typu reklamy utrwalają nieprawidłowe nawyki żywieniowe oraz styl życia. Pogorszenie się nawyków żywieniowych oraz spadek aktywności fizycznej potwierdzają liczne badania prowadzone przez międzynarodowe organizacje m. in. przez Światową Organizację Zdrowia.

Dodatkowo na pogorszenie się sytuacji dotyczącej zdrowia i aktywności fizycznej uczniów miała wpływ pandemia COVID-19.

Z problemem niskiej aktywności fizycznej oraz złych nawyków żywieniowych postanowiły w ramach projektu Erasmus+ pt. „3, 2, 1… czas na zdrowie” walczyć cztery szkoły – Szkoła Podstawowa im. Bohaterów Monte Cassino z Ustrobnej (pomysłodawca oraz koordynator projektu) oraz szkoły (partnerzy) z Turcji –Şehit Mehmet Şengül Ortaokulu, z Bułgarii - 176 School “St. St. Cyril & Metodius” oraz Estonii - Kohtla-Järve Maleva Põhikool. Projekt „3, 2, 1… czas na zdrowie” został bardzo wysoko oceniony (2 miejsce na 94 złożone projekty w 2021 r.) przez Narodową Agencję. Kraje biorące udział w projekcie, otrzymały na realizację działań projektowych kwotę 123 320 EUR.

Badania prowadzone w szkołach w ostatnich latach obejmujące m. in. badania ankietowe, wywiady z uczniami i rodzicami, obserwację uczniów w m. in. w trakcie zajęć z wychowania fizycznego, analizę dokumentacji szkolnej potwierdzają wyniki zarówno międzynarodowych jak i krajowych badań.
W opinii koordynatora projektu szkoła ma bardzo ważną rolę do spełnienia w promowaniu zdrowego i aktywnego stylu życia. Szkoła jest tym środowiskiem funkcjonowania dzieci, które w bardzo różnorodny sposób może wpływać na kształtowanie właściwych zachowań zdrowotnych, przede wszystkim w zakresie żywienia i aktywności fizycznej oraz umożliwiać ich praktykowanie w codziennym życiu.

Dla szkół biorących udział w przedsięwzięciu projekt stał się areną, na której będą „walczyć” ze złymi nawykami żywieniowymi oraz niską aktywnością fizyczną swoich uczniów.

W ramach projektu zaplanowano cztery spotkania, z których pierwsze odbyło się w dniach 28.11 – 02.12. 2022 w Şehit Mehmet Şengül Ortaokulu w Tekirdağ w Turcji.

W trakcie spotkania ośmioosobowe grupy uczniów z opiekunami z Polski, Estonii i Bułgarii wraz z tureckim gospodarzem zastanawiały się, w jaki sposób zmienić nawyki żywieniowe i zwiększyć aktywności fizyczną uczniów w wieku 9 – 14 lat oraz podnieść świadomości uczniów i ich rodziców na temat zdrowego i aktywnego stylu życia.

Do wyjazdu szkoły przygotowywały się przez kilka miesięcy. Pięciodniowy plan pobytu w Turcji był bardzo napięty. W ramach działań projektowych, zaplanowanych wspólnie z partnerami jeszcze na etapie opracowywania wniosku uczniowie m. in. omówili wyniki ankiet przeprowadzonych w szkołach na temat nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej, przygotowywali (poznając kuchnię turecką) zdrowe posiłki wraz z uczniami kształcącymi się w zawodzie kucharz w Suleymanpasa Vocational and Technical High School, wzięli udział w wykładzie na temat piramidy żywienia i niezbędnych komponentów zdrowego żywienia przeprowadzonym przez profesor Serap Velioğlu z Nemik Kemal University, poznali zasadę przygotowywania zbilansowanej diety wraz z dietetyczką Zeynep Ezgi Turkoglu, kosztowali typowe potrawy kuchni tureckiej serwowane zarówno przez tureckie restauracje jak i tureckie rodziny, brali udział w zajęciach z wychowania fizycznego.

Pobyt w Turcji to nie tylko realizacja typowych działań projektowych, ale także nawiązywanie nowych przyjaźni, poznawanie zwyczajów typowych tureckich rodzin. Uczniowie spędzili trzy popołudnia wraz rodzinami tureckich rówieśników. Wspólne przygotowywanie posiłków, planszówki, wizyty w kręgielni, na gokartach pozwoliły uczniom nie tylko poznać zwyczaje panujące w tureckim domu, ale także zacieśnić nawiązane przyjaźnie. Tego typu spotkania są bardzo ważne dla lepszego zrozumienia różnorodności społecznej, etnicznej, językowej i kulturowej współczesnego świata zwłaszcza w obecnej rzeczywistości, w której ksenofobia, nacjonalizm stają się społeczną normą.

Tygodniowy pobyt w Turcji obfitował również w wydarzenia kulturalne. Uczniowie poznawali narodowe tańce, nie tylko tureckie, ale również bułgarskie i estońskie, odwiedzili w Tekirdağ Muzeum Rakoczi, Muzeum Etnograficzne i dom Namik Kemal oraz, co zrobiło na wszystkich największe wrażenie, zwiedzili Istambuł, którego burzliwa historia, zapierające dech w piersiach zabytki (Błękitny Meczet, Hagia Sofia, Cysterna Bazyliki) oraz rejs statkiem przez cieśninę Bosfor łączącą Europę i Azję na długo pozostaną w ich pamięci.

Wizyta w Turcji minęła bardzo szybko, ale to nie koniec przygody z projektem, ponieważ już w połowie marca 2023 r. uczniowie znów się spotkają w międzynarodowej grupie, ale tym razem w 176 School “St. St. Cyril & Metodius” w Bułgarii, aby wspólnie działać na rzecz poprawy nawyków żywieniowych i aktywności fizycznej uczniów.

Paweł Cisoń - Koordynator projektu Erasmus+ SP Ustrobna