Porady 112: Wybierasz się do lasu? Uważaj na żmije, dziki i kleszcze

Zwierzyna łowna oraz węże nie cieszą się na widok hałasującego człowieka wchodzącego do lasu. Jest on dla nich przeszkodą, zagrożeniem, którego trzeba się albo pozbyć albo przed nim uciekać. Należy pamiętać, że zwierzęta boją się nas znacznie bardziej niż my ich, co może skutkować różnymi zachowaniami.

Dziki
Szczególnym tego przykładem są dziki. Zwierzęta wszystkożerne, które są szczególnie niebezpieczne w okresie wiosny i wczesnego lata. Najgroźniejsze są matka z młodymi. Dziki prowadzą nocny tryb życia, a w dzień odpoczywają. Dokarmianie ich w ciągu dnia powoduje zmianę na dzienne szukanie żywności a odpoczynek w nocy. Również przez dokarmianie zwierzęta licząc na pokarm zapuszczają się na osiedla ludzkie. W przypadku spotkania się z dzikiem należy zachować szczególną ostrożność. Nigdy nie bądź bliżej młodego dzika niż jego rodzice, nie dotykaj go, nie dokarmiaj i nie atakuj. Jeżeli dziki cię nie dostrzegą - nie wykonuj żadnych gwałtownych ruchów. Powoli się wycofaj nie spuszczając zwierząt z oczu. Gdy jednak dziki cię dostrzegą - najlepiej udawać drzewo czyli stać w bezruchu. Ucieczka może sprowokować zwierzę do ataku!

Żmija zygzakowata
Kolejnym zagrożeniem są żmije. Wygrzewają się one na kamieniach w pełnym słońcu, a ruszone potrafią zaatakować. W Polsce jedynym gatunkiem jadowitej żmiji jest żmija zygzakowata. Można rozpoznać ją po pionowych źrenicach, charakterystycznym znaku “X” na głowie gada, trzecim charakterystycznym znakiem, po którym możemy poznać żmiję zygzakowatą jest tzw. wstęga kainowa, czyli zygzakowata linia widoczna na grzbiecie. 

W przypadku ukąszenia przez żmiję należy udzielić poszkodowanemu pierwszej pomocy i stosować się do pewnych zasad. Nie należy rozcinać rany ani stosować opaski uciskowej. Nie wolno wysysać jadu z rany. Jeżeli poszkodowany został ugryziony w rękę lub nogę - należy unieruchomić kończynę i umieścić ją poniżej serca, aby jad nie rozprzestrzenił się zbyt szybko po całym organiźmie. Jeżeli ukąszona została ręka, trzeba zdjąć z niej zegarek oraz wszelką biżuterię. Po przybyciu na pogotowie trzeba poinformować, że poszkodowany został ukąszony przez żmiję. Surowica powinna zostać podana jak najszybciej.

Inne węże są niejadowite i nie stanowią bezpośredniego zagrożenia dla życia człowieka. Nie zmienia to jednak faktu, że lepiej je obejść i zostawić w spokoju.

Kleszcze
Wbrew pozorom kleszcze są bardzo niebezpieczne. Po spacerze po łąkach, lasach najlepiej natychmiast wziąć prysznic aby spłukać kleszcze, które nie zdążyły się jeszcze wkłuć w ciało. Po wkuciu się w ciało kleszcza można wyciągnąć pęsetą lub innymi narzędziami do usuwania kleszczy dostępnymi w aptekach. Należy wtedy złapać kleszcza jak najbliżej skóry i odwracać go w stronę przeciwną do ruchu wskazówek zegara. Po kilku obrotach kleszcz powinien wypaść. Po zakończeniu zabiegu należy zdezynfekować miejsce ukąszenia. Im szybciej zostanie usunięty z ciała, tym mniejsze ryzyko zarażenia się wirusami, jakie przenosi. Nie należy wyrywać go ponieważ jego narząd gębowy może zostać w naszym ciele, co może prowadzić do zakażenia. Jeżeli nie możesz poradzić sobie z usunięciem kleszcza - udaj się na pogotowie.

Kleszcze przenoszą boleriozę, na którą zachorował po kontakcie z kleszczem nasz redakcyjny kolega, odkleszczowe zapalenie mózgu i antyplazmozę. Bolerioza objawia się charakterystycznymi zaczerwieniami wokół ogryzienia przybierającymi kształt pierścienia. Po zauważeniu objawu boleriozy należy niezwołocznie udać się do szpitala i natychmiastowo zacząć kurację antybiotykową.

Prosimy o ostrożność podczas spacerów, grzybobrania. Zalecamy używanie długiej odzieży oraz zaraz po powrocie do domu warto wziąć prysznic oraz sprawdzić, czy nie mamy na sobie kleszczy.

Przemysław Kandefer
fot. Wirtualne Muzeum Przyrodnicze, Tibor Takács, pixabay.pl/skeeze