Międzynarodowy Dzień Jeża. Jak pomagać tym zwierzętom jesienią i zimą?

Kolczaste ssaki owadożerne często żyją w okolicy siedzib ludzkich. Pomagają w zwalczaniu szkodników. Długość życia jeża wynosi 10 lat. Żywią się owadami, ślimakami i małymi gryzoniami.

W Polsce występują dwa gatunki jeży: jeż wschodni (Erinaceus concolor), którego spotkać można na terenie niemal całej Polski, oraz jeż europejski lub zachodni (E. europaeus), którego wschodnia granica zasięgu przebiega przez Śląsk, Ziemię Lubuską oraz Pomorze Szczecińskie.

Jeż jest największym ssakiem owadożernym w Polsce. Jego rozmiary sięgają od 13,5 do 26,5 cm, a waga wynosi od 800 do 1200 g. Jego wierzch pokrywają szarobrunatne kolce, a brzuch biało-szare futerko. Ma malutkie oczy i krótkie zaokrąglone uszy, które praktycznie w całości są ukryte w futerku, oraz króciutki 20 milimetrowy ogonek.

Jeże można spotkać w lasach liściastych, parkach czy zagajnikach. Nie unikają również parków, działek czy ogródków przydomowych. Ważne, aby były tam drzewa i krzewy.

Jeże w okresie aktywności przebywają w ciągu dnia ukryte pod liśćmi, w jamkach czy rozpadlinach ziemnych. Gdy tylko nastąpi zmierzch, drepczą, poszukując jedzenia, aż do świtu.

W październiku jeż zapada w sen zimowy. Ten trudny okres spędza w wyścielonej norce ukrytej pod konarami drzew lub liśćmi. Otulony mchem, trawą i liśćmi budzi się dopiero w kwietniu. Na ten czas jego metabolizm maksymalnie zwalnia – temperatura ciała zmniejsza się z 36 do 1 stopnia Celsjusza. Jego serce zamiast bić 180 uderzeń na minutę, bije tylko 20 razy.

W czasie hibernacji działa precyzyjna termoleguacja, która pozwala jeżowi zareagować, gdy temperatura otoczenia jest zbyt niska. W takim przypadku temperatura ciała podnosi się do 5 stopni Celsjusza.

W Polsce jeże są pod ochroną i bez odpowiedniej troski wkrótce wyginą, a wtedy pozostaną w naszej pamięci jedynie jako ilustracje z książek dla dzieci. Największym zagrożeniem dla jeży jest człowiek, dlatego tak ważne jest, aby poznać ich zwyczaje i potrzeby. Dzięki temu łatwiej będzie je chronić.

Największymi wrogami jeży są m.in. borsuki, lisy, psy i sowy. Nie służy im także rozbudowa ruchliwych dróg. Jeż jest najczęściej ginącym na drogach dzikim gatunkiem ssaka.

Planując prace w ogrodzie pamiętajmy, że usuwanie opadłych liści, gałęzi czy skoszonej trawy jest niekorzystne dla jeży, ponieważ pozbawia je cennego materiału do budowy gniazd. A zbyt niskie siatki ogrodzeniowe uniemożliwiają wędrówki tych sympatycznych ssaków.

Ogromnym zagrożeniem dla jeży są pozostawione śmieci - puszki, szklane butelki (ich ostre brzegi mogą być przyczyną ran na ciele jeża) oraz wypalanie łąk oraz palenie stert liści i gałęzi – w nich mogą kryć się jeże.

Co zrobić aby pomóc jeżom?

• można zbudować w zacisznej, nieuczęszczane części ogrodu domek dla jeża ze sklejki, drewna,
• ogród powinien być jak najbardziej naturalny, bez chemii i pestycydów,
• warto uważać przy koszeniu trawnika, czy jeże nie siedzą w długiej trawie,
• oczko wodne powinno być ogrodzone, gdyż stanowi zagrożenie dla jeża,
• nie wypalajmy traw,
• uważajmy na drodze.

opr. tom

zdjęcia: pixabay.com