Wołoska kultura pasterska jest przykładem tożsamości, która przez wieki łączyła mieszkańców Karpat. Widoczna jest w podobnym słownictwie, sposobie wypasu, technikach produkcji sera, autentycznych rytuałach, muzyce i rękodziele. Jednak w miarę zastępowania tradycyjnego pasterstwa przez nowoczesne metody gospodarowania, całe to bogactwo zanika.
Dzięki projektowi Wallachian utworzono na pograniczu polsko-ukraińskim transgraniczny Szlak Kultury Wołoskiej. Działania rozpoczęły się od inwentaryzacji miejsc, materiałów i informacji związanych z różnymi aspektami kultury pasterskiej. Następnie oznakowano trasę, na której zainstalowane zostały symboliczne Bramy Karpackie rozpoczynające szlak przy po obu stronach granicy (w Bystrem i Kołoczawie na Ukrainie). Przebiega on przez najciekawsze miejsca kultury pasterskiej w województwie podkarpackim oraz w obwodach zakarpackim, iwanofrankiwskim oraz lwowskim, wskazując kierunki migracji pasterskiej.
W celu promocji folkloru i dziedzictwa wołoskiego, po stronie polskiej i ukraińskiej powstały dwa filmy ukazujące kluczowe działania związane z hodowlą owiec w oparciu o archaiczne formy charakterystyczne dla kultury wołoskiej. Stworzono Uniwersytet Karpacki – cykl warsztatów obejmujących produkcję karpackich instrumentów i produktów pasterskich, wytwarzanie serów i regionalne zdobnictwo. Publikacje o dziedzictwie wołoskim przybliżają tę kulturę.
Szlak, publikacje, warsztaty to owoce projektu pn. „Szlak Kultury Wołoskiej na pograniczu polsko-ukraińskim” dofinansowanego ze środków UE za pośrednictwem Programu Współpracy Transgranicznej PL-(BY)*-UA 2014-2020.
Dofinansowanie z UE: prawie 60 tys. euro (około 90% wartości całego przedsięwzięcia)
Partner projektu po stronie polskiej: Stowarzyszenie na Rzecz Rozwoju i Promocji Podkarpacia "Pro Carpathia"
Szczegółowe informacje o projekcie dostępne są pod adresami:
- https://www.pbu2020.eu/pl/projects2020/487
- https://kulturakarpat.eu/o-projekcie-szlak-kultury-woloskiej/
Program Współpracy Transgranicznej Polska-(Białoruś)* - Ukraina 2014-2020
Działający od blisko 20 lat Program wspiera projekty oparte na współpracy, wymianie wiedzy i doświadczeń pomiędzy instytucjami zlokalizowanymi wzdłuż zewnętrznej granicy Unii Europejskiej. Wszystkie projekty są współfinansowane przez UE, mają charakter niekomercyjny i przyczyniają się do poprawy jakości życia mieszkańców pogranicza. Program na lata 2014-2020 skoncentrował się wokół czterech obszarów tematycznych: Dziedzictwo, Dostępność, Bezpieczeństwo oraz Granice i wspiera przeszło 160 projektów o wartości ponad 170 mln euro, realizowanych przy zaangażowaniu ponad 400 beneficjentów (instytucji i organizacji) po obu stronach granicy.
* Zgodnie z zaleceniem Komisji Europejskiej, ze względu na działania Białorusi skierowane przeciwko Ukrainie, udział strony białoruskiej w Programie został zawieszony. W efekcie tej decyzji Program kontynuuje swoją działalność w formacie dwustronnym: Polska-Ukraina, przy czym nazwa edycji 2014-2020 pozostaje niezmieniona.
Źródło: Program Współpracy Transgranicznej Polska-(Białoruś)*-Ukraina